TenneT bouwt een ondergronds supergeleidend hoogspanningssysteem van twee tot vier kilometer lengte voor het Nederlandse elektriciteitsnet. Nergens ter wereld wordt supergeleiding nog over deze afstand toegepast. Mel Kroon (CEO TenneT): "Hiermee komen we tegemoet aan de wens van de samenleving om meer hoogspanningsverbindingen ondergronds te brengen. Met deze supergeleidende kabels zou het in de toekomst makkelijker moeten zijn om hoogspanningsverbindingen in stedelijk gebied in te passen."
Superkabel
HTSC staat voor High Temperature Super Conducting. De supergeleider kan tot duizend maal meer stroom transporteren dan koper, waar de huidige ondergrondse hoogspanningsverbindingen meestal van worden gemaakt. Een supergeleidende kabel heeft door koeling tot -200 graden Celsius geen weerstand en creëert geen verliezen. De supergeleidende status wordt bereikt door koeling met vloeibare stikstof. De huidige 150 kV kabels hebben vanwege warmteafgifte een ruimtebeslag nodig van 12 meter. Doordat ze geen warmte produceren, kunnen HTSC-kabels veel dichter bij elkaar gelegd worden. Hiervoor is drie meter waarschijnlijk al voldoende. Daarnaast veroorzaakt de HTSC-kabel geen magnetisch veld.
Demonstratieproject
Waar de eerste nieuwe superkabel komt te liggen wordt nu bepaald. TenneT selecteert een geschikte demonstratielocatie waar de superkabel voor het eerst kan worden ingezet. Mel Kroon (CEO TenneT): "Het betreft hier nieuwe, innovatieve techniek. Dit eerste demonstratieproject moet straks uitwijzen of deze kabel in de toekomst breder toegepast kan worden."
Samenwerking
TenneT trekt in dit project samen op met diverse kennisinstituten. Onderzoekers van TU Delft, Universiteit Twente, het Instituut voor Wetenschap en Ontwikkeling (IWO), de HAN en Imtech Marine gaan zich onder andere bezig houden met de eisen waaraan de kabel moet voldoen en de regel- en meettechniek. De planning is dat het project in juni 2019 wordt opgeleverd.
Toekomst
TenneT voorziet niet dat deze supergeleidende kabel in al lopende projecten toegepast kan worden. Daarvoor is eerst de nodige onderzoek en ervaring nodig. De nieuwe kabel kan in eerste instantie alleen op trajecten van maximaal 4 kilometer worden toegepast. Een langer tracé is voorlopig niet realiseerbaar in verband met de nodige toevoer van stikstof om de kabel te koelen. Daarnaast is de techniek erg kostbaar; de kabel is ongeveer drie keer zo duur als een standaard 110 of 150 kV kabel. De ontwikkeling gaat echter snel, bij massaproductie en betere koeltechniek valt te verwachten dat in de toekomst dit soort kabels vaker of over een langere afstand toegepast gaan worden.
Ervaringen
HTSC wordt in andere landen op kleine schaal al toegepast, maar doorgaans maken superkabels geen deel uit van het vermaasde hoogspanningsnet en is de lengte niet langer dan een kilometer. In New York is zes jaar geleden 600 meter aan HTSC aangelegd en afgelopen jaar werd in Essen een superkabel in gebruik genomen van een kilometer ter vervanging van een verbinding op middenspanningsniveau (10 kV). TenneT gaat nu een traject van twee á vier kilometer demonstreren.
Koploper in technologie
Het demonstratieproject met de HTSC kabel past in de reeks van mondiale primeurs die TenneT de afgelopen jaren heeft toegepast en nog gaat toepassen. Naast de ontwikkeling van de nieuwe Wintrackmast met een smaller magneetveld, de grootschalige toepassing van gelijkstroomverbindingen (HVDC) voor de aansluiting van windparken ver op zee en de toepassing van nieuwe 66 kV verbindingen voor de toekomstige offshore aansluiting van windparken in Nederland neemt TenneT ook het voortouw als het gaat om ondergrondse aanleg van hoogspanningsverbindingen. Zo is TenneT de eerste netbeheerder die een 380 kV verbinding over 20 kilometer ondergronds aanlegt en wordt er onderzocht wat er op dat gebied nog meer mogelijk is. De toepassing van de HTSC kabel is hierop een mooie aanvulling voor ondergrondse aanleg in stedelijk gebied.