"Wij zijn zeer verheugd over de mededeling van de Europese Commissie waarin de strategie voor offshore-energie wordt geschetst", aldus TenneT-CEO Manon van Beek. "De tijd dringt. De doelstelling om de Europese economie tot 2050 te decarboniseren maakt het onvermijdelijk dat we zo snel mogelijk beginnen. We hebben geen tijd te verliezen om het doel van de Commissie van 300 gigawatt (GW) offshore windenergie in 2050 te bereiken." Op dit moment wordt er slechts drie GW aan hernieuwbare energie per jaar gerealiseerd. De Commissie wijst er terecht op dat dit na 2030 moet stijgen tot zeven GW per jaar - dat betekent een jaarlijkse offshore-opwekkingscapaciteit ter grootte van zeven grote centrales.
Manon van Beek: "Een van de grote uitdagingen is om grensoverschrijdende offshoreprojecten mogelijk te maken. Op dit moment zijn de meeste offshore-windparken slechts met één land verbonden en worden kabels alleen gebruikt als het waait. Tennet is één van de medeontwikkelaars van het concept van gecombineerde offshore-energiesystemen of hybride projecten: Het idee is om onderzeese kabels te gebruiken voor het transport van windenergie uit offshore windparken wanneer het waait en om dezelfde kabels te gebruiken voor de elektriciteitshandel tussen landen wanneer er geen wind is. Dergelijke hybride projecten verbinden windparken met verschillende landen en brengen tegelijkertijd een directe verbinding tussen deze landen tot stand tegen lagere kosten. TenneT werkt samen met haar partners aan een eerste internationale offshore wind power hub (windenergieknooppunt) op de Noordzee. "We zijn van plan om tegen 2035 een eerste grensoverschrijdende twaalf GW-hub te bouwen om twee GW met Denemarken, vier GW met Nederland en zes GW met Duitsland te verbinden, een inspanning die onlangs door de Europese Unie financieel is ondersteund via haar Connecting Europe Facility (CEF). Dit is een EU-financieringsinstrument ter bevordering van de groei, de werkgelegenheid en het concurrentievermogen door middel van gerichte infrastructuurinvesteringen op Europees niveau.
Samen met National Grid Ventures en Vattenfall onderzoekt TenneT de mogelijkheden voor een interconnectie van het Nederlandse offshore windgebied IJmuiden Ver met het Verenigd Koninkrijk, die volgens de planning vóór 2030 operationeel zal zijn. Om begin 2030 een aantal internationale hybride hernieuwbare offshoreprojecten gereed te hebben, is het absoluut noodzakelijk om nu al te starten. "We verliezen kostbare tijd als we wachten op antwoorden op een aantal van reguleringsvragen in plaats van een gemeenschappelijk proces te voeren om de nodige antwoorden te vinden. De fundamentele vraag is hoe we tegen 2030 60 GW kunnen integreren en tegen 2050 300 GW", aldus van Beek.
In 2030 investeert TenneT ongeveer 20 miljard euro in de aansluiting van offshore windenergie in Nederland en Duitsland. De aansluitcapaciteit van TenneT op het offshore hoogspanningsnet neemt toe tot ongeveer 17 gigawatt in Duitsland en 9,6 gigawatt in Nederland in 2030.
Deze offshore-uitbreiding leidt tot enorme inspanningen voor de uitbreiding van het hoogspanningsnet op land: TenneT heeft de afgelopen tien jaar alleen al in Duitsland 14 miljard euro geïnvesteerd en heeft voor de komende jaren nog een zeer grote investeringsagenda voor het transport van de offshore energie op het vasteland, waaronder twee hoogspannings-gelijkstroomverbindingen (HVDC) in de planning (SuedLink en SuedOstLink) en een andere hoogspannings-gelijkstroomverbinding die al in voorbereiding is (B-corridor). Van Beek: "Onze investeringsportefeuille bedraagt 40 tot 50 miljard euro in het komende decennium. TenneT is financieel gezond om alles te financieren wat nodig is voor de energietransitie."
"De belangrijkste uitdaging is dat met het aantal betrokken lidstaten de complexiteit van de regelgeving snel toeneemt", legt van Beek uit. Zij roept de lidstaten op om gezamenlijk een richtinggevend investeringskader te bieden voor investeerders in windparken. Het is van cruciaal belang om een kader te bieden dat zich richt op de rollen en verantwoordelijkheden van de lidstaten, de opzet van de markt, de toewijzing van rechten en plichten van de gemeenschappelijke infrastructuur en het vinden van de beste locaties voor nieuwe offshore-projecten.
Tenslotte kan de succesvolle integratie van dergelijke grote hoeveelheden offshore-windenergie niet plaatsvinden zonder rekening te houden met de ontwikkeling van de (industriële) vraag naar elektriciteit. Veel sectoren van de economie kunnen en zullen overschakelen van fossiele brandstoffen naar het gebruik van elektriciteit voor warmte, transport of industriële doeleinden. "Alleen als deze ontwikkelingen worden gekoppeld, kan de elektriciteit die offshore wordt opgewekt met succes worden geïntegreerd om de Europese economie te helpen decarboniseren," besluit van Beek.