Mel Kroon, CEO van TenneT: “Onze maatschappij is in steeds sterkere mate afhankelijk van elektriciteit. Investeringen in hoogspanningsenergiesystemen zijn in ieders belang. Voor de transitie naar een meer duurzame energievoorziening en voor het waarborgen van een optimale stroomvoorziening. Grootschalige productie uit hernieuwbare bronnen vindt op niet conventionele locaties op land en op zee plaats. Willen wij in onze Noordwest Europese regio optimaal profiteren van al die groene stroom, dan zijn nieuwe elektriciteitsverbindingen op land en op zee hard nodig. Innovaties, partnerships én internationale samenwerking zijn daarbij onmisbaar. Op al deze gebieden hebben wij ook in 2016 weer goede stappen gezet en daar gaan we de komende jaren mee door."
Energietransitie: offshore wind
De Nederlandse overheid heeft TenneT in 2016 definitief aangewezen als netbeheerder op zee. Dit maakt TenneT verantwoordelijk voor de ontwikkeling, de aanleg en het beheer van een energiesysteem op zee dat in 2023 3.500 MW (gelijk aan het jaarlijkse stroomverbruik van circa 4 miljoen huishoudens) aan duurzame windenergie van de Noordzee naar particuliere en zakelijke eindgebruikers gaat transporteren. Voor de windgebieden Borssele en Hollandse Kust Zuid zijn verschillende onshore en offshore bodemonderzoeken gedaan. Voor Borssele (2 x 700 MW) zijn de aanbestedingen voor de benodigde kabels (eind 2016) en offshore transformator platforms (begin 2017) afgerond en voor Hollandse Kust Zuid is het voorkeurstracé, via Maasvlakte Noord, bepaald. Ook voor het derde aangewezen offshore windgebied, Hollandse Kust Noord, is TenneT begonnen met de voorbereidingen.
De aanbestedingen voor de windparken van Borssele hebben buitengewone resultaten opgeleverd. De winnende biedingen lagen met 7,27 en daarna 5,45 cent per kWh ver beneden de uitkomsten van eerdere tenders. Deels is dit te danken aan de lage marktprijzen voor o.a. staal en de lage financieringskosten, deels aan het feit dat er met het aanwijzen van TenneT zekerheid van netaansluiting is bij de windparkontwikkelaars.
Op de middellange termijn ziet TenneT goede mogelijkheden voor verdere uitbouw van de windenergiecapaciteit op de Nederlandse Noordzee. Zo biedt het aangewezen windgebied 'IJmuiden Ver' ruimte voor duizenden megawatts aan windmolenparken die op de conventionele manier met kabels op het net kunnen worden aangesloten of wellicht op een hybride manier, waarbij de kabel ook functioneert als interconnector tussen Nederland en Groot Brittannië, een zogenoemde 'windconnector'. In 2016 maakte TenneT haar lange termijn visie bekend voor een 'energie-eiland' verder weg op de Noordzee, waarmee circa 70 gigawatt aan windparken kan worden aangesloten op de Duitse, Nederlandse, Belgische, Noorse en Deense elektriciteitsmarkten. Het windconnector concept zou in dit 'hub and spoke' model op grote schaal worden toegepast.
In het Duitse deel van de Noordzee heeft TenneT momenteel negen offshore-netaansluitingen operationeel: 2 wisselstroom- en 7 gelijkstroomverbindingen. Hiermee bedraagt de totale beschikbare capaciteit voor het transporteren van op zee opgewekte windenergie nu 5.221 MW. Dit is meer dan voldoende om de totale geïnstalleerde capaciteit van 3.783 MW van offshore windparken te transporteren. In 2019 verwacht TenneT 7.132 MW aan offshore aansluitcapaciteit operationeel te hebben. In 2025 zal dit naar verwachting groeien naar meer dan 10 GW.
Optimaliseren internationale elektriciteitsmarkten
In 2016 heeft TenneT haar leidende rol bij het initiëren en realiseren van meer grensoverschrijdende transportcapaciteit voor de markt - een strategie die al in 2002 werd uitgestippeld - opnieuw bevestigd. Van twee nieuwe grensoverschrijdende offshore elektriciteitsverbindingen is de bouw bezig: een verbinding van 1.400 MW tussen Duitsland en Noorwegen (NordLink) en een van 700 MW tussen Nederland en Denemarken (COBRAcable). Op land is uitbreiding van de grensoverschrijdende transportcapaciteit in volle gang met de aanleg van Doetinchem-Wesel (1.500 MW) en met verhoging van de capaciteit van de bestaande verbinding tussen Meeden (NL) en Diele (D). Ook aan de uitbreiding van de grensoverschrijdende transportcapaciteit met België wordt gewerkt.
Financiële resultaten en investeringen
| Belangrijkste underlying*) financiële resultaten (in miljoenen euro’s) | 2016 | 2015 |
|---|---|---|
| Omzet | 3.227 | 3.290 |
| Bedrijfsresultaat vóór rente en belastingen (EBIT) | 834 | 1.075 |
| EBIT (gecorrigeerd voor bijzondere posten) | 701 | 704 |
| Investeringen in materiële vaste activa | 1.848 | 2.405 |
| Totaal vaste activa | 18.974 | 15.424 |
| Netto rentedragende schulden (gecorrigeerd | 7.347 | 5.736 |
| Dividend uitgekeerd aan Staat der Nederlanden | 146 | 196 |
*) In tegenstelling tot de verslaggeving op basis van de huidige IFRS-regelgeving weerspiegelen underlying cijfers zogenoemde gereguleerde activa en verplichtingen voortvloeiend uit TenneT's gereguleerde activiteiten. Dit betekent dat bedragen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden en die in toekomstige tarieven mogen of moeten worden verrekend, apart worden verantwoord.
Underlying omzet en EBIT
TenneT’s underlying omzet in 2016 van EUR 3.227 miljoen daalde licht ten opzichte van 2015 EUR 3.290 miljoen), vooral door lagere vergoedingen voor de kosten van systeemdiensten en deels gecompenseerd door extra omzet vanuit onze groeiende asset base en doorlopende investeringen.
Het underlying bedrijfsresultaat vóór rente en belastingen (EBIT) daalde van 1.075 miljoen euro in 2015 naar 834 miljoen euro in 2016. Exclusief bijzondere posten was de underlying EBIT vergelijkbaar met vorig jaar, d.w.z. EUR 701 miljoen in 2016 vergeleken met EUR 704 miljoen in 2015. Een hogere omzet als gevolg van een grotere investeringsbasis werd tenietgedaan door hogere operationele kosten en lagere inkomsten uit niet-gereguleerde activiteiten.
Otto Jager, CFO van TenneT: “Door onze solide financiële resultaten kunnen wij investeringen in de energietransitie blijven financieren. En als grootste Nederlandse 'corporate' uitgever van groene obligaties dragen wij in hoge mate bij aan de marktontwikkeling voor investeerders in duurzaamheid."
Investeringen en financiering
In 2016 bedroegen de totale kapitaaluitgaven (Capital Expenditure, CAPEX) 1.848 miljoen euro, waarvan 575 miljoen euro werd geïnvesteerd in Nederland en 1.273 miljoen euro in Duitsland. Dit aanhoudend hoge investeringsniveau verklaart tevens de stijging van de netto rentedragende schuldpositie naar EUR 7.347 miljoen op 31 december 2016.
Om te voldoen aan de sterkere financieringsbehoefte voortkomend uit het omvangrijke investeringsportfolio heeft TenneT in mei in Duitsland met succes een uitgifte van EUR 500 miljoen aan groene obligaties afgerond. In 2016 is voor in totaal EUR 1,5 miljard aan groene obligaties uitgegeven. TenneT’s aandeelhouder, de Nederlandse Staat, vertegenwoordigd door het Ministerie van Financiën, heeft eind 2016 voor de periode 2017-2020 een bijdrage van maximaal EUR 1,2 miljard aan aanvullend kapitaal toegezegd. Uitbetaling zal plaatsvinden in vier tranches. De laatste tranche van 410 miljoen euro in 2020 is voorwaardelijk en zal indien nodig worden toegekend, rekening houdend met de financiële situatie van TenneT op dat moment.
Kredietwaardigheidsscores op 31 december 2016
| Langetermijnbeoordeling | Kortetermijnbeoordeling | |
|---|---|---|
| Standard & Poor’s | A- (vooruitzicht stabiel) | A-2 |
| Moody’s Investor Service | A3 (vooruitzicht stabiel) | P-2 |
Dividend
De Nederlandse maatschappij profiteert ook financieel – via TenneT's aandeelhouder, de Nederlandse Staat – van TenneT's activiteiten. Over het verslagjaar 2014 keerde TenneT een dividend uit van EUR 116,5 miljoen, over 2015 was dat EUR 196 miljoen en over 2016 is het EUR 146 miljoen. Van 1999 tot en met 2017 bedraagt het totaal van uitkeringen aan de Nederlandse Staat EUR 905 miljoen.
Vooruitzichten
In de komende tien jaar gaat TenneT naar verwachting EUR 25 miljard investeren in onshore en offshore netwerkinfrastructuur in Nederland en Duitsland. Deze netuitbreidingen zullen zorgen voor een betrouwbaar aanbod van duurzame energie in geheel Europa en in TenneT’s verzorgingsgebieden in het bijzonder. Een verdere koppeling van Europese energiemarkten zal ertoe leiden dat de elektriciteitsprijzen in de afzonderlijke Europese landen verder naar elkaar toe groeien. Hierdoor wordt stroom uiteindelijk goedkoper voor de eindgebruikers.
De geplande investeringen in Nederland betreffen onder meer onderhoud van het bestaande net en uitbreidingen van het net om grotere en minder voorspelbare elektriciteitsstromen te kunnen transporteren. De grootste projecten zijn het net op zee (3.500 MW), de Randstad 380 kV Noordring, Zuidwest 380 kV, Noordwest 380 kV, de opwaardering van de landelijke 380 kV-ring, Doetinchem-Wesel en COBRA-kabel.
Ook in Duitsland zijn nieuwe of verzwaarde elektriciteitsverbindingen noodzakelijk vanwege de sterk toegenomen en nog steeds groeiende duurzame energieproductie, die bovendien vaak plaatsvindt op niet-traditionele locaties. Meer dan twintig grote projecten bevinden zich momenteel in de plannings- of uitvoeringsfase. Ook is TenneT bezig met de voorbereidingen voor een tweetal unieke ondergrondse gelijkstroomverbindingen met een lengte van vele honderden kilometers, SuedLink en SuedOstLink. De Duitse regering heeft bij wet besloten tot (grotendeels) ondergrondse aanleg van deze verbindingen. Hierdoor zullen deze projecten enkele jaren later worden gebouwd en opgeleverd dan eerder werd verwacht.
Innovatie
Innovatie is essentieel voor de ontwikkeling van een toekomstbestendige, betrouwbare, robuuste en efficiënte elektriciteitsvoorziening. Om tegemoet te komen aan de maatschappelijke wens om meer hoogspanningsverbindingen ondergronds te brengen, wordt – net als eerder in de Randstad 380 kV Zuidring - bijna 10 kilometer aan 380 kV-kabel toegepast. TenneT gaat hiervoor een nieuw ontwikkelde 380 kV kabel met een aluminium kern in plaats van een koperen kern toepassen. Naast een hoge transportcapaciteit en lange levensduur levert het gebruik van dit nieuwe type kabel een kostenbesparing op van 20 tot 30 procent.
Bij bovengrondse 380 kV verbindingen zoals de Randstad 380 kV Noordring, Zuidwest 380 kV, Noordwest 380 kV en Doetinchem-Wesel blijft TenneT gebruik maken van de innovatieve, zelf ontwikkelde Wintrack-masten. Door hun (ranke) ontwerp hebben deze masten een veel kleiner elektromagnetisch veld en zijn ze beter inpasbaar in de omgeving.
TenneT onderzoekt ook de mogelijkheden voor elektriciteitsopslag in batterijen, waarmee het elektriciteitsnet flexibeler en efficiënter kan worden, ondanks de sterke groei van de fluctuerende toevoer vanuit hernieuwbare energiebronnen (wind en zon). TenneT en New Motion hebben in 2016 binnen een pilot de oplaadsystemen van duizenden elektrische auto’s ingezet om bij te dragen aan de stabiliteit van het net. In 2017 start TenneT met meerdere partijen een aantal nieuwe pilots die tot doel hebben om het net flexibeler, en daarmee ook meer solide, te houden.
Geïntegreerd Jaarverslag 2016 en Green Finance Report 2016
Voor meer informatie over TenneT wordt verwezen naar het Geïntegreerde Jaarverslag 2016, dat beschikbaar is op de website annualreport.tennet.eu.
In verband met de 'groene' financiering van TenneT's investeringsportfolio door middel van de uitgifte van Green Bonds (sinds 2015) heeft TenneT het Green Finance Report 2016 opgesteld.